Af en toe nadenken over je activiteiten, zelfs je hobby's, kan geen kwaad - ook al zorgt dat niet direct voor gemoedsrust. Vaak wordt in academies aan beginnende studenten fotografie Susan Sontags 'On Photography' aanbevolen. Mijn vermoeden is dat niet veel eerstejaars haar bundel essays lezen - misschien gelukkig. Ergens getuigde iemand dat hij na lectuur ervan zijn fototoestellen wou weggooien. Als geëngageerde intellectuele maakt ze inderdaad een erg ontnuchterende analyse van de beperkingen van de fotografie en haar nefaste invloed op de moderne sensibiliteit.
Een foto is een gekadreerd sneetje uit ruimte en tijd. Foto's tonen de wereld oppervlakkig, in afzonderlijke fragmentjes, als een contextloze atomistische realiteit, en ze kunnen geen inzicht en begrip opleveren. "Strictly speaking, one never understands anything from a photograph." De mogelijke ethische functie ervan is heel precair - op het juiste moment en in de juiste context kunnen foto's wel het geweten prikkelen, maar ze kunnen nooit leiden tot moreel of politiek inzicht. De fotografie zou esthetische overconsumptie bevorderen, en we zijn allen beeldverslaafden geworden. Ze roept - al midden de zeventiger jaren! - op tot een 'beeldecologie'.
Die ecologie is er zeker niet gekomen - integendeel, in ons digitale tijdperk is de fotografie nog geëxplodeerd. Maar we weten ook dat Susan Sontag gepassioneerd was door foto's en de geschiedenis van de fotografie uitstekend kende. Dus ik gooi m'n fototoestel voorlopig nog niet weg en stop om beeldecologische redenen ook niet met fotograferen... Aan de andere kant: bovenstaande gedachten kon ik niet met een foto verduidelijken - 't is dus een tekstje geworden.
Sontag, Susan, Over fotografie, De Bezige Bij.Movius, G., An Interview with Susan Sontag, Boston Review, juni 1975.
Scott, A. O., On (Digital) Photography: Sontag: 34 Years Later, New York Times, 06/06/2011.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten